โปรเจคเตอร์หรือเครื่องฉายภาพ

โปรเจคเตอร์ เป็นอุปกรณ์ที่มีลักษณะการใช้งานใกล้เคียงกันกับหน้าจอคอมพิวเตอร์และโทรทัศน์ ซึ่งจะมีหน้าที่ในการแสดงผลสิ่งต่างๆ ที่กำลังทำงานอยู่บนเครื่องคอมพิวเตอร์ PC แล็ปท็อป หรือแม้แต่ ทีวี ไปยังพื้นผิวต่างๆ ที่ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นเพดานห้อง ผนังห้อง ไปจนถึงพื้นหลังประเภทต่างๆ สามารถเลือกปรับขนาด ซูมเข้า-ออก และปรับแต่งความคมชัดได้ตามต้องการ ให้ความยืดหยุ่นในการใช้งานมากกว่าอุปกรณ์แสดงผลประเภทอื่นๆ โปรเจคเตอร์มักถูกนำไปใช้ในสถานที่ต่างๆ เช่น ห้องประชุม หอประชุม สถานที่จัดสัมมนาหรือห้องเรียนมากกว่าการใช้งานเฉพาะบุคคล แต่ในปัจจุบันเนื่องจากอุปกรณ์ดังกล่าวมีตัวเลือกเพิ่มมากขึ้น ทั้งในด้านของฟังก์ชั่นการใช้งาน ราคา ไปจนกระทั่งขนาดของตัวเครื่องที่มีความกะทัดรัด น้ำหนักเบา ทำให้การพกพาทำได้ง่าย เครื่องฉายภาพจึงถูกนำมาใช้งานอย่างแพร่หลายมากขึ้นเพื่อความบันเทิงภายในบ้านเพื่อเพิ่มอรรถรสในการรับชม แต่การใช้งานหลักยังเป็นการใช้งานสำหรับธุรกิจและการศึกษา

อันดับแรกก่อนการเลือกซื้อโปรเจคเตอร์ ควรทำความเข้าใจข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับโปรเจคเตอร์กันก่อนว่า คำศัพท์หรือความหมายของคุณลักษณะต่างๆ มีอะไรบ้าง

1. Lumens คือ หน่วยวัดแสงสว่าง โดยในการเลือกซื้อโปรเจคเตอร์การศึกษาค่า Lumens เป็นการตรวจสอบค่าความสว่างขณะที่โปรเจคเตอร์กำลังฉายภาพ ยิ่งค่า Lumens สูง ความสว่างจะมากตามไปด้วย สำหรับค่าวัดความสว่างของโปรเจคเตอร์เรียกว่า ANSI Lumens
2. Resolution คือ ค่าความละเอียดของการแสดงภาพ ลักษณะของความละเอียดภาพเป็นจุดขนาดเล็กหลายพันจุด รวมกันเป็นหนึ่งภาพ โดยหน่วยความละเอียดภาพเรียกว่า Pixel ยิ่งมีจำนวน Pixel ที่มากความละเอียดของภาพยิ่งคมชัดมากขึ้น
3. Contrast Ratio คือ อัตราส่วนของสีที่ขาวที่สุดและดำที่สุดที่สามารถแสดงผลได้ โดยค่า Contrast Ratio ที่สูงแสดงให้เห็นถึงความสามารถในการไล่ระดับความสว่างของเฉดสี ส่งผลให้สามารถแสดงรายละเอียดของภาพได้อย่างชัดเจน
4. Throw ratio คือ อัตราส่วนการฉาย คือ ระยะในการฉาย: ความกว้างของหน้าจอ โดยค่านี้ใช้ในการคำนวณขนาดจอโปรเจคเตอร์ที่ต้องการใช้ ยกตัวอย่างเช่น Throw Ratio = 50:1 หมายความว่า ระยะฉาย 1.50 เมตร จะได้ความกว้างที่ 1 เมตร เป็นต้น
5. Digital signal port คือ ช่องเชื่อมต่อสัญญาณระหว่างโปรเจคเตอร์กับตัวส่งสัญญาณ โดยในการเชื่อมต่อสัญญาณกับอุปกรณ์ภายนอกจะมีช่องเสียบสัญญาณที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้

• ช่อง HDMI เป็นช่องเชื่อมต่อสัญญาณความละเอียดสูง เหมาะสำหรับการนำเสนอข้อมูลที่มีความละเอียดคมชัดสูง
• ช่อง Component VDO เป็นช่องสัญญาณวิดีโอ โดยส่วนมากช่องสัญญาณนี้จะพบได้ในโฮมเธียร์เตอร์โปรเจคเตอร์
• ช่อง USB RGB, VGA, Mini D-sub 15 pin เป็นช่องสัญญาณภาพที่เชื่อมต่อกับคอมพิวเตอร์ สามารถพบได้ในคอมพิวเตอร์ PC หรือแล็ปท็อป
• ช่องเชื่อมต่ออื่นๆ เช่น การเชื่อมต่อ Wi-fi หรือ Screen Mirroring หรือ Miracast

6. Keystone correction คือ การปรับค่าคางหมูเพื่อช่วยให้ภาพขณะฉาย ไม่บิดเบี้ยว เมื่อตำแหน่งของโปรเจคเตอร์ เงยหรือก้มมากๆ
7. Screen size คือ ขนาดของภาพ ในการวัดขนาดของภาพโปรเจคเตอร์ โดยส่วนใหญ่แล้วจะบอกเป็นเส้นแยงมุมและสัดส่วนของภาพ เช่น screen size ขนาด 300 นิ้วที่ 10:9 หมายถึง โปรเจคเตอร์สามารถฉายภาพโดยวัดเส้นทะแยงมุมได้ที่ 300 นิ้วและมีสัดส่วนของภาพที่ 10:9 เป็นต้น
8. Lamp life/ Lamp hour คือหมายถึงอายุการใช้งานของแหล่งกำเนิดแสง (Light Source) ภายในโปรเจคเตอร์ ทั้งนี้อายุการใช้งานของแหล่งกำเนิดแสงแต่ละชนิดจะแตกต่างกัน ซึ่งสามารถจำแนกได้ดังนี้

• แบบหลอดไฟทั่วไฟ อายุการใช้งานเฉลี่ยอยู่ที่ 1,000 - 5,000 ชั่วโมง
• แบบหลอดแอลอีดี (LED) อายุการใช้งานเฉลี่ยอยู่ที่ 20,000ชั่วโมง
• แบบเลเซอร์ (Laser) อายุการใช้งานเฉลี่ยอยู่ที่ 10,000-30,000 ชั่วโมง

องค์ประกอบที่ใช้ในการเลือกซื้อโปรเจคเตอร์

ลำดับต่อมาคือสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้การเลือกโปรเจคเตอร์ที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยวิธีการเลือกโปรเจคเตอร์สามารถพิจารณาได้จาก 4 องค์ประกอบหลักดังนี้

1. เทคโนโลยีของแหล่งกำเนิดแสง

ความสว่างเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้การเลือกโปรเจคเตอร์ สำหรับการเลือกความสว่างของโปรเจคเตอร์สามารถพิจารณาได้จากค่า ANSI Lumens  ซึ่งมีองค์ประกอบของการเลือกความสว่างหลายองค์ประกอบเช่น ขนาดของจอภาพ ขนาดของห้องและมุมมองของผู้ชม ประเภทของภาพที่ต้องการนำเสนอ เช่น ภาพกราฟฟิก ภาพวีดิโอ สภาพแวดล้อมของแสงและชนิดของหลอดภาพ (Light Source)  โดยสามารถแบ่งโปรเจคเตอร์ตามชนิดของหลอดภาพได้ดังนี้

• โปรเจคเตอร์แบบหลอดไฟทั่วไป (Lamp Projector)

เป็นโปรเจคเตอร์ที่ให้แสงภาพด้วยหลอดไฟขนาดใหญ่เหมือนโคมไฟ มีหน้าที่ส่งแสงสีขาวความเข้มข้นสูง ผ่านฟิลเตอร์ และตัวกรองต่าง ๆ ก่อนเข้าสู่การฉายภาพ โดยหลอดไฟประเภทนี้ถือว่ามีอายุเก่าแก่ที่สุดในบรรดาประเภทของหลอดภาพ ทั้งหมด เป็นมาตรฐานเริ่มต้นของโปรเจคเตอร์ส่วนใหญ่ บางรุ่นให้แสงสว่างภาพได้ถึง 2,000 - 10,000 ANSI Lumens แต่ข้อเสียของโปรเจคเตอร์แบบนี้ คือพอใช้งานไปเป็นเวลานาน ไส้หลอดก็จะเสื่อมสภาพและขาดไป ทำให้อายุการใช้งานปกติ อยู่ได้ประมาณ 1,000 - 5,000 ชั่วโมง มักมีความร้อน และ ใช้กำลังไฟสูง เมื่อใช้ต่อเนื่องยาวนานควรมีการพักเครื่องให้หายร้อนก่อนเก็บเครื่อง ไม่ควรเคลื่อนย้ายขณะใช้งาน เครื่องฉายภาพแบบนี้จึงเหมาะติดตั้งในห้องประชุมขนาดใหญ่ขององค์กรต่างๆ ที่ไม่ต้องเคลื่อนย้ายบ่อย

• โปรเจคเตอร์แบบหลอด LED (LED Projector)

เป็นโปรเจคเตอร์ที่ให้แสงภาพแตกต่างกับ โปรเจคเตอร์แบบหลอดไฟทั่วไปตรงที่ใช้หลอดไฟ LED 3 ดวง เป็นแหล่งกำเนิดแสง ส่งผ่านเลนส์ตัวกรอง ข้อดีของหลอด LED คือช่วยประหยัดพื้นที่เครื่อง ไม่ต้องใช้ไฟสูง และทำให้มีอายุการใช้งานที่ยาวนานมากกว่าหลอดแบบทั่วไป โดยสามารถใช้งานได้ประมาณ 20,000 - 30,000 ชั่วโมง ความสว่างของแสงไม่เปลี่ยนแปลงหรือดรอปลง ไม่มีปัญหาเรื่องเครื่องร้อนหรือทำงานแล้วมีเสียงดัง ในขณะที่ ข้อเสียของหลอดภาพแบบ LED คือให้ความสว่างภาพไม่สูงมาก ห้องต้องไร้แสงจริงๆ ถึงจะภาพชัด โดยเฉลี่ยเครื่องแบบ LED จะให้ความสว่างภาพโดยประมาณอยู่ที่ 1,000 - 3,000 ANSI Lumens

• โปรเจคเตอร์แบบเลเซอร์ (Laser Projector)

สำหรับเลเซอร์โปรเจคเตอร์ เป็นนวัตกรรมใหม่ที่ได้รับการพัฒนาให้มีคุณสมบัติการใช้งานที่ดีกว่าแบบโปรเจคเตอร์แบบหลอดไฟทั่วไปและโปรเจคเตอร์แบบหลอด LED โดยใช้แผงเลเซอร์เป็นแหล่งกำเนิดแสงแทนหลอดไฟ และปรับปรุงระบบการทำงานบางส่วนทำให้มีอายุการใช้งานยาวนานอยู่ที่ประมาณ 10,000 - 30,000 ชั่วโมง เทียบเท่ากับหลอดภาพ LED ในขณะที่ประสิทธิภาพของแสงสว่างก็ยังคงเดิม นอกจากเรื่องแสงภาพแล้วแสงเลเซอร์ยังช่วยส่งให้ระบบการฉายภาพของโปรเจคเตอร์มีความ คมชัดทั้งภาพ และสี และยังสามารถให้แสงสีขาวที่เป็นธรรมชาติมากกว่า ไม่อมเหลืองเหมือนหลอดแสงทั่วไป แถมยังช่วยลดการใช้พลังงานและการปล่อยความร้อนได้เช่นกัน โดยโปรเจคเตอร์แบบเลเซอร์ มีข้อเสีย ตรงที่มีราคาค่อนข้างสูง

2.  ตำแหน่งในการติดตั้งโปรเจคเตอร์

สำหรับตำแหน่งในการติดตั้งโปรเจคเตอร์ขึ้นอยู่กับการออกแบบห้อง โดยทั่วไปแล้วก็จะมี 4 ตำแหน่งคือ ด้านหน้าหรือด้านหลัง และด้านบน(แขวน) หรือด้านล่าง(วางโต๊ะ) ของจอภาพ แต่ในบางสถานที่อาจใช้กระจกสะท้อนภาพหรือใช้โปรเจคเตอร์ระยะสั้น(short throw) เพื่อแก้ปัญหาของระยะและมุมของการฉายภาพได้

      3.  ขนาดของพื้นที่

ขนาดของพื้นที่และมุมมองของผู้ชมนั้น สัมพันธ์กับขนาดของจอภาพ โดยในการเลือกขนาดของจอภาพ ควรมีขนาดไม่น้อยกว่าที่มาตรฐานกำหนด เพราะจะสัมพันธ์กับขนาดของตัวอักษรที่ผู้ชมต้องสามารถอ่านได้ชัดเจน และประเภทของจอรับภาพ ที่ต้องมีมุมมองเห็นได้ชัดเจนทุกตำแหน่งที่นั่ง ทั้งนี้เพื่อให้สามารถถ่ายทอดรายละเอียดภาพได้ตามที่มาตรฐานกำหนด อันจะทำให้ผู้ชมรับทราบข้อมูลได้อย่างชัดเจนและมีประสิทธิภาพ

4. ความละเอียดของภาพ

ความละเอียดคมชัดของภาพเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะข้อมูลภาพที่มีรายละเอียด และความถูกต้องสูง เช่นงานด้านกราฟฟิก งานด้านการแพทย์ ฯ ซึ่งนอกจากความละเอียดแล้ว ยังต้องคำนึงถึงความถูกต้องของสี ความชัดเจนของข้อมูลภาพจึงเป็นสิ่งที่ผิดพลาดไม่ได้ สำหรับค่าความละเอียดของภาพมักมีชื่อเรียกกันด้วยตัวย่อต่างๆ เช่น VGA, SVGA, XGA, SXGA, HD, Full HD, 4K, 8K เป็นต้น

ตัวอย่างการใช้งานของโปรเจคเตอร์สำหรับธุรกิจในลักษณะต่างๆ

1. โปรเจคเตอร์สำหรับองค์กรเพื่อใช้งานในห้องประชุมทั่วไป และการศึกษา ฉายภาพได้คมชัด ทั้งในห้องเรียน ห้องประชุม หอประชุม และพื้นที่การประชุมต่างๆ

2. โปรเจคเตอร์ความสว่างสูง เหมาะสำหรับใช้งานในสถานที่ขนาดใหญ่ ให้ความสว่างทั้งแสงสีและแสงสีขาว ให้แสงที่เรียบเนียนเสมอกัน

3. โปรเจคเตอร์สำหรับพกพา ขนาดเล็ก กระทัดรัด น้ำหนักเบา พกพาสะดวก

4.อินเตอร์แอคทีฟโปรเจคเตอร์ ด้วยโปรเจคเตอร์ระบบ interactive สามารถใช้นิ้วมือ หรือปากกา เขียนบนจอภาพได้ ใช้งานง่าย

5. โปรเจคเตอร์ระยะฉายสั้น (Short Throw) / ระยะสั้นพิเศษ (Ultra-Short Throw) เหมาะสำหรับการใช้งานทุกที่โดยเฉพาะการติดตั้งในสถานที่ที่มีพื้นที่จำกัด ทำงานได้ดีในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย ตั้งแต่ห้องเรียนไปจนถึงห้องประชุม

6. โปรเจคเตอร์ Light Scene เหมาะสำหรับการฉายโฆษณา ทั้งแบบภาพนิ่งแบบไดนามิก

7. อุปกรณ์ฉายภาพ 3 มิติ เป็นอุปกรณ์สำหรับใช้ในห้องเรียนเพื่อการศึกษา ให้ภาพที่มีคุณภาพสูง เห็นวัตถุได้อย่างชัดเจน